Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính có thể lây nhiễm từ tôm đông lạnh

Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính có thể lây nhiễm từ tôm đông lạnh

Một kết quả được báo cáo từ nhóm nghiên cứu người Hàn Quốc về khả năng lây bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) liên quan đến vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus của tôm đông lạnh được trữ ở -80°C.

Việc vận chuyển tôm đông lạnh có AHPND không được kiểm soát có thể làm tăng nguy cơ lây lan AHPND từ khu vực có ổ dịch sang khu vực không bị ảnh hưởng.

Với nhu cầu kinh tế thị trường thì hàng triệu tấn tôm đông lạnh hoặc chế biến được giao dịch lưu thông quốc tế, điều này bất chấp sự phổ biến của dịch bệnh ở các khu vực sản xuất tôm có thể lây lan sang các nước khác. Trong đó, bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) là một trong những bệnh do vi khuẩn gây ra và làm một trong những dịch bệnh gây thiệt hại nghiêm trọng ảnh hưởng đến nghề nuôi tôm toàn cầu. Yếu tố độc lực của AHPND là gen có thể hiện độc tố liên quan đến côn trùng Photorhabdus (pir); các gen độc tố (pirA và pirB) nằm trong một plasmid lớn trong các chủng Vibrio parahaemolyticus. AHPND đã được Tổ chức Thú y Thế giới xếp vào danh sách các bệnh cần lưu ý. Có thể phát hiện mầm bệnh ở nhiều loại mẫu khác nhau, mặc dù chủ yếu ở gan tụy của tôm bị nhiễm bệnh; phân và nước ao cũng là nguồn lây truyền bệnh trên các trang trại nuôi tôm.

Sự lây truyền có thể có của V. parahaemolyticus liên quan đến AHPND (VpAHPND) qua sự di chuyển xuyên biên giới của tôm bố mẹ bị nhiễm bệnh hoặc hậu ấu trùng đã được báo cáo và thức ăn tươi sống, chẳng hạn như Artemia spp., luân trùng và giun nhiều tơ, cũng được biết đến là vật mang mầm bệnh.

Đông lạnh đã được coi là một phương pháp hiệu quả để giảm nguy cơ tiềm ẩn của việc truyền mầm bệnh từ động vật sang hải sản và tôm đông lạnh với AHPND được coi là không lây nhiễm; do đó, những con tôm như vậy không phải là trọng tâm của ngành công nghiệp toàn cầu, đặc biệt là liên quan đến kiểm dịch và giám sát dịch bệnh. Tuy nhiên, sự xuất hiện của vi khuẩn gây bệnh từ động vật (ví dụ Aeromonas spp., Staphylococcus aureus kháng methicillin) ở tôm đông lạnh đã được báo cáo.

Dấu hiệu tôm nhiễm bệnh AHPND. Ảnh: researchgate.net

– A: Gan tụy teo, nhợt nhạt được bao bọc bởi một lớp màng trắng có độ sệt mịn

– B: Gan tụy bị phá hủy hoàn toàn

– C: Các tế bào biểu mô ống gan tụy có sự bong tróc

– D: Các mặt cắt mô học nhuộm hematoxylin và eosin của gan tụy tôm bình thường

– E: Các ống gan tụy bị hoại tử nghiêm trọng, khiến không thể phân biệt được các loại tế bào khác nhau

– F: Các phần mô học cho thấy sự bong tróc tế bào do nhiễm vi khuẩn, bằng chứng là sự hình thành các nốt bạch cầu hóa hắc tố

Gần đây, nhóm tác giả đã đưa ra bằng chứng cho thấy tôm thẻ chân trắng đông lạnh nhập khẩu vào Hàn Quốc có thể bị nhiễm (hoặc nhiễm) VpAHPND. Tuy nhiên, sự lây nhiễm của VpAHPND trong tôm đông lạnh với AHPND vẫn chưa được Aeromonas spp., Staphylococcus aureus kháng methicillin) ở tôm đông lạnh đã được báo cáo. Gần đây, nhóm tác giả đã đưa ra bằng chứng cho thấy tôm thẻ chân trắng đông lạnh nhập khẩu vào Hàn Quốc có thể bị nhiễm (hoặc nhiễm) VpAHPND. Tuy nhiên, sự lây nhiễm của VpAHPND trong tôm đông lạnh với AHPND vẫn chưa được kiểm tra.

Từ đó, nhóm tác giả đã đưa ra giả thuyết rằng tôm đông lạnh có AHPND có thể là nguồn lây truyền VpAHPND; do đó, sự lây nhiễm của tôm đông lạnh với AHPND được đánh giá bằng cách sử dụng xét nghiệm sinh học trên tôm. Để chuẩn bị tôm đông lạnh bị nhiễm bệnh, 12 con tôm thẻ chân trắng (2 g) đã được cảm nhiễm với VpAHPND bằng cách ngâm trong nước có nồng độ VpAHPND là 1,55×107 CFU/mL; những con tôm này sau khi chết được bảo quản ở -80°C. Sau hai tuần, một xét nghiệm PCR được sử dụng để xác nhận dương tính AHPND ở tôm đông lạnh (n = 2) và VpAHPND được đánh giá lại từ gan tụy của những con tôm này.

Đối với thử nghiệm khả năng lây nhiễm, 10 con thẻ chân trắng (4 g) cho ăn bằng gan tụy của tôm đông lạnh nhiễm VpAHPND. Sau khi cho ăn, 70% tôm chết trong vòng 118 giờ và sự hiện diện của VpAHPND được xác nhận bằng xét nghiệm PCR và kiểm tra mô bệnh học; hơn nữa, VpAHPND đã được tái lập thành công từ gan tụy của tôm chết. Chúng tôi là người đầu tiên đánh giá khả năng lây truyền VpAHPND trong tôm đông lạnh và kết quả của nhóm tác giả này cho thấy tôm đông lạnh có AHPND là một nguồn tiềm ẩn lây lan dịch bệnh giữa các quốc gia trong quá trình thương mại quốc tế.

Tại Hàn Quốc, IHHNV và WSSV đã được phát hiện trong tôm và tôm càng đông lạnh nhập khẩu từ nhiều nước và sự lây nhiễm của các loại bệnh này cũng như nguy cơ truyền bệnh sang tôm khỏe mạnh tại địa phương. Ngoài ra, gen độc tố pirA / B của VpAHPND được phát hiện trong tôm đông lạnh nhập khẩu từ nhiều nước đến Hàn Quốc. Nếu tôm đông lạnh có AHPND vẫn giữ được VpAHPND có khả năng lây nhiễm sang tôm khác, thì việc kiểm dịch tôm đông lạnh sẽ rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của AHPND, đặc biệt vì tôm nhập khẩu có thể dẫn đến thiệt hại kinh tế nghiêm trọng trong các trang trại nuôi tôm nội địa của Hàn Quốc.

Do đó, để ngăn chặn sự lây truyền AHPND, các nhà nhập khẩu tôm đông lạnh nên nhận thức rõ hơn về các rủi ro và xây dựng các chính sách kiểm dịch chặt chẽ hơn. Hơn nữa, sẽ cần thiết phải kiểm tra khả năng lây nhiễm của các bệnh vi khuẩn quan trọng khác trên tôm nuôi trong các nghiên cứu trong tương lai.

                                                                                      Khoa Thủy sản sưu tầm